Marteniçka Nedir ?

 

 Marteniçka

 Kalk, çabuk kalk arkadaşım!  Unuttun mu? Bu gün 1 Mart, Marta Nine geliyor, acele et… Tüm hazırlıkları gece yapmış, örme sepetinde dolmuş taşmış marteniçkaları! Hepimize bereket için. Şimdi ‘’ bu da ne, diyorsun’’, o vakit anlatayım: ... Çok eskilerde, Balkanlarda yaşayanlar, doğada ‘’ kötülük ‘’varlığına inanırlarmış. İlk baharda ‘’ kötülük ‘’, derin uykusundan uyanmasın diyerek, tüm marteniçka hazırlıklarında kırmızı ve beyaz ipliklerden belik örerlermiş. Bunun yanında istekte de bulunurlarmış – kendilerini kötü ruhlardan, hastalıklardan, kem gözlerden korusun diye.

Çocuklar için çok heyecanlıdır bu gün. Marta Nine ellerine marteniçkayı taktığı zaman, koşa koşa kırlara çıkarlar, kır menekşelerin, kardelenin, sümbülün, çiğdemin arasında kelebek gibi coşkuyla dans ederler. Göz bakışlarıyla leyleği ararlar. Nasıl coşuyor o kalpler. Marta Nine, çocuklara güzelliklerin hepsini getiriyor. Seçmiyor - çocuk, genç yetişkin, herkese marteniçka takıyor.

Marta hem takıyor hem de büyü yapıyor. Çeşit çeşittir marteniçkalar. Aslında onlar bir el sanatıdır. Muhakkak beyaz ve kırmızıdır. İpleri yünden olur, yün yoksa ipektendir. Bu hüner ne bir kursta ne bir sanat okulunda öğretiliyor. Ruh hallerinin yansımasıdır. Ama o ruh daima pozitiftir. Tek hocası vardır, evdeki Nine. İşte böyle nineden – toruna, anadan- kızına devam edip gider. Aslında kendisi baharın habercisidir. Evet, arkadaşım, Türkiye’de bazı kişilerde, bileği için ise bileğinde, yaka için ise yakada takmış görebilirsin. Balkanlara şu günlerde yolun çıkar ve bahçede, ağaçlarda bağlı kırmızı beyaz ipler görürsen hiç şaşırma. Aralarında bozuk para, takı, sülük kabukları, hatta atkuyruğu da görebilirsin.

 Serçe kuş, oda şarkısını söyler ‘’ benim de boynuma o güzelliklerden bağla ‘’diye. Yavru hayvanlarda – sağlık içindir. Gençleri de gör, onlar da türkü söyleyip bir başka neşe katıyorlar o güne. Dillere destan olur, kız – erkek manileri. Bu gelenek ne zamandan bilinmez, ama şunu izah etmeliyim: Balkanlarda çok güzel hava yaratıyor. Kıymetli arkadaşım, sihirli iplerin açıklamasına da değinmeliyim. Beyaz olan ip; bir nevi beyaz büyü içinde; bereket, bolluk, evlilik, sağlık, kısmet, mutluluk ve uzun ömür diye. Evet, bu gün beyazdan da kırmızıdan da medet umuyorum.

Ama hepimiz için istiyorum. Heyecanımı paylaşabilsem. Ne kadar mutlu olurdum bilemezsin. Bir değişiklik olmadan coşkuyu yazımla paylaşıyorum. Kimsin sen, beyaz ip? İyilik perisi, melek, beyaz gelinlik, beyaz güvercin – barışın simgesidir.

Beyaz meleğim benim, demiyor muyuz zaman zaman. Beyaz, kimsin sen? Ruhumuzu sağırmış bir büyü... Kırmızı sihir! İlkbaharı temsil ediyor, sevinç, mutluluk, aşk ve uzun ömrü. Şans getiriyor. Kırmızı - kandır, kuvvettir. Ömür boyu kırmızı seninle kalsın. Arkadaşım, şimdi marteniçka sağ eline takılıyor.Kolye gibi hazırlandıysa boynuna takılıyor. Rozet olarak hazırlandıysa göğsünün üstünde taşınıyor. Bu marteniçka soğuk günlerde, her nerede olursan ol evine kazasız belasız toplanmak içindir.

 Kıymetli arkadaşım, marteniçka bizim nazar boncuğumuzun kardeşi olabilir mi? Evet, oldu bile. Bak ikisi de bize sesleniyor; yeni yolun açık olsun. Daima güçlü ol diye. Arkadaşım, leyleği ilk gördüğün gibi, sihirli marteniçkanı taş altına ve ya bir ağacın dallarına bağla. Dilek de tutmayı unutma. Amaçların için, hayallerin için…